Paris qua lăng kính truyền thông thường bị “đóng hộp” vào một trong hai quan điểm khá đối lập. Một mặt có xu hướng lãng mạn hóa nơi đây một cách quá mức, mặt khác lại có những ý kiến khẳng định rằng thành phố này tệ và kém an toàn.
Vậy thì đâu là thực tế khách quan? Ở bài viết này từ góc nhìn của những người Pháp, chúng tôi sẽ “giải mã” chủ đề nóng khiến nhiều du khách Việt Nam quan ngại này.
Xem thêm: PARIS – Những lầm tưởng, định kiến và quan ngại phổ biến
1. Những gì nhiều người nghĩ
Không chỉ du khách mà cả nhiều người Pháp từ các thành phố khác đôi khi cũng cảm thấy lo lắng về an ninh tại Paris. Trước tiên đơn giản là bởi vấn đề này được nhắc đến quá nhiều trên các phương tiện truyền thông.
Nhiều độc giả có lẽ đã biết rằng truyền thông và mạng xã hội nói chung luôn thích các câu chuyện giật gân, đặc biệt nếu nó đến từ những thành phố nổi tiếng hàng đầu thế giới như Paris thì lại càng lôi kéo được nhiều sự chú ý, nhiều “click”. Một chiếc xe bị đốt cháy thì cũng bình thường thôi, nhưng nếu đằng sau nó mà là Tháp Eiffel hay Khải Hoàn Môn thì hình ảnh đó có lẽ sẽ trở nên “viral” trên toàn thế giới chỉ trong vài phút.
Không chỉ có vậy thì riêng với người Pháp, an ninh tại Paris còn là một vấn đề mang đậm màu sắc chính trị. Những bất ổn xã hội liên quan đến nhập cư đã và đang tạo nên nhiều cuộc tranh cãi, trong đó Paris luôn là tâm điểm. Pháp là một quốc gia đa đảng và trong nhiều thập kỷ gần đây thì lãnh đạo Paris luôn là các đảng thiên cánh tả, bởi vậy nếu có bất kì sự việc gì xảy ra cho dù nhỏ cũng sẽ ngay lập tức bị các phe đối lập chộp lấy và “chèo lái” theo hướng họ muốn.
Vì thế, để nhìn nhận được thực tế một cách khách quan và lí trí không phải là điều dễ dàng, đặc biệt là với du khách nước ngoài.
Xem thêm: Cẩm nang khám phá 20 quận PARIS – Chi tiết xem gì, ăn gì tại từng quận
2. Bức tranh toàn cảnh
Để trả lời câu hỏi “Thực tế là như thế nào?”, chúng tôi đã tìm hiểu và tổng hợp lại con số thống kê từ các nguồn chính thống của Pháp như sau.
Đầu tiên thì tội phạm bạo lực ở Paris hiện đang ở mức thấp. Năm 2024, thủ đô nước Pháp ghi nhận 32 vụ án mạng, hầu hết là do xung đột gia đình hoặc liên quan đến chất cấm. Con số này ngang với một số thủ đô lớn khác của châu Âu, cao hơn những thành phố an toàn nhất tại châu Á, nhưng lại thấp hơn nhiều so với nhiều thành phố Mỹ.
Tiếp đó, sau đây là thống kê chính thức của cảnh sát Paris trong vòng 8 năm qua:
- Các vụ trộm cắp có bạo lực, dù có hay không có vũ khí, đều giảm
- Các vụ trộm cắp không bạo lực – bao gồm móc túi – cũng giảm nhưng chưa đáng kể
- Các vụ trộm tại nhà về cơ bản không thay đổi
Một số loại tội phạm khác lại gia tăng, đơn cử như nạn quấy rối và bạo lực gia đình. Tuy nhiên điều này lại cần được hiểu trong bối cảnh làn sóng “Me Too” lan rộng tại Pháp, khuyến khích các nạn nhân lên tiếng về những vụ việc mà trước đây đa phần bị giữ kín. Thế nên không có nghĩa là mối nguy hiểm trên đường phố, đặc biệt là với phụ nữ, hiện đang gia tăng.
Tiếp theo tôi sẽ nói đến những rủi ro cụ thể đối với du khách Việt, nhưng trước tiên lại cần phải giải thích thêm về hai điểm mà nhiều người nước ngoài thường hiểu lầm, dẫn tới nảy sinh định kiến.
Xem thêm: 50+ hoạt động miễn phí không nên bỏ qua tại PARIS
3. Nội thành vs. Ngoại ô Paris
Đầu tiên cần phân biệt rõ hai khái niệm: Nội thành và ngoại ô Paris. Dữ liệu tôi vừa đề cập ở trên chỉ là của riêng nội thành Paris, bao gồm 20 quận (“arrondissement”) nằm trong một đường vành đai gọi là “périphérique”. Khi nói đến du lịch Paris có nghĩa là nói đến khu vực nội thành này, nơi đại đa số du khách lưu trú, di chuyển, tham quan và ăn uống.
Nhưng khi bạn nghe thấy tin tức về bạo loạn, xung đột băng đảng hoặc tội phạm có tổ chức “ở Paris”, đa phần chúng xảy ra ở một số vùng ngoại ô nhất định ở bên ngoài vành đai nói trên. Đó là những khu vực xung quanh các dự án nhà ở cao tầng xây vào những năm 60-70 của thế kỉ trước, cho đến nay vẫn đối mặt với nghèo đói và thất nghiệp.
Khi người Pháp đề cập đến một “Paris không an toàn”, ý họ thường là những nơi như Clichy-sous-Bois, La Courneuve, Aulnay-sous-Bois hay Mantes-la-Jolie,… – những cái tên mà đại đa số người nước ngoài chưa từng biết đến.
Ngay cả hầu hết người dân sinh sống trong nội thành và các vùng ngoại ô khác của Paris cũng không bao giờ đặt chân đến đó. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về thực trạng tại những khu vực này thì có thể tìm xem bộ phim Pháp nổi tiếng La Haine – “Sự thù ghét”. Mặc dù được phát hành từ 1995 nhưng nó vẫn giữ được tính đương đại mạnh mẽ cho đến tận ngày nay.
Cũng cần làm rõ thêm là từ “ngoại ô” (banlieue) trong tiếng Pháp chỉ đơn giản nghĩa là “nằm ngoài vành đai”, không chỉ có những khu vực nghèo như kể trên mà cũng có cả những nơi thuộc hàng giàu có nhất nước Pháp. Ví dụ như Neuilly-sur-Seine, Levallois-Perret, hay Boulogne-Billancourt là những vùng cực kỳ giàu và an toàn. Vì vậy, nếu khách sạn hay nhà trọ của bạn mà nằm ngoài vành đai thì cũng đừng vội lo lắng.
Hiện tại thì tình hình nói chung đang dần thay đổi. Paris bao gồm cả ngoại ô đang được định hình lại bởi một dự án giao thông công cộng khổng lồ mang tên Le Grand Paris, với các tuyến tàu điện ngầm mới kết nối các vùng trước đây bị cô lập. Kết hợp với các khoản đầu tư dành cho Thế vận hội 2024 vừa qua thì mục tiêu là dần xóa bỏ “ranh giới vô hình” giữa nội thành và các khu vực nghèo tại ngoại ô Paris.
Xem thêm: Aux Plumes & một trong những set lunch tốt nhất tại PARIS
4. Bên trong nội đô Paris
Hiểu lầm và định kiến thứ hai đó là suy nghĩ: Nên tránh đi Paris vì nghe nói “loạn lắm”.
Vài năm trước, Fox News – kênh truyền thông bảo thủ của Mỹ từng tuyên bố rằng Paris có những khu vực “no-go”, tạm dịch là “vùng cấm đi” vì đó là những nơi “tệ hại”. Người dân Paris đã chế giễu điều đó trong nhiều ngày. Thị trưởng Paris thậm chí đã đệ đơn kiện, và sau đó Fox News đã phải đưa ra lời xin lỗi công khai.
Mấu chốt là ở chỗ những “vùng cấm” đó không liên quan gì đến những vùng ngoại ô có hoàn cảnh khó khăn mà tôi vừa nhắc đến ở trên. Chúng là những câu chuyện hoàn toàn khác nhau!
Ở đây tôi đang nói đến các khu vực phía Bắc và Đông Bắc – các quận 18, 19 và 20 nơi có nhiều người nhập cư da màu. Cũng giống như nhiều thành phố lớn khác trên thế giới, quanh đây có những con phố nhất định mà chúng ta không nên lang thang một mình lúc 2h sáng, nhưng ban ngày và cả buổi tối thì đây tựu chung lại là những khu vực bản địa hết sức thú vị và sôi động, được rất nhiều người Paris đặc biệt là giới trẻ ưa chuộng. Đây cũng chính là khu vực chúng tôi ở mỗi khi về Paris mà chính bản thân tôi rất thích!
Dưới đây là bản đồ thống kê các vụ trộm cắp không dính đến bạo lực, ví dụ như móc túi – rủi ro chính đối với khách du lịch ở Paris. Bạn có thể thấy rằng số lượng các vụ trộm cắp cao nhất tại Paris lại nằm ở khu vực trung tâm, xung quanh các di tích nổi tiếng và các nhà ga lớn (sẽ được đề cập chi tiết ở dưới), chứ không phải ở các quận 18, 19 hay 20 mà Fox News nhắc đến.
Vậy tại sao nhiều người lại cảm thấy không an toàn ở những quận này? Hãy cùng xem bản đồ tiếp theo. Nó cho ta thấy sự phân bổ nhà ở xã hội tại Paris – các căn hộ thuộc sở hữu công được cho thuê với giá thấp hơn dành cho những người có thu nhập khiêm tốn. Những tòa nhà này thường cao hơn, nhìn hiện đại và “thô” hơn, không giống hình ảnh Paris lãng mạn cổ kính trên bưu thiếp với kiến trúc Haussmann mà du khách thường liên tưởng.
Bạn có thể thấy rằng những nhà ở xã hội này phổ biến hơn nhiều ở các quận như 13, 19 và 20 – có thể chiếm tới 40% tổng số nhà ở. Để so sánh thì lượng nhà ở xã hội tại các quận trung tâm hầu hết đều dưới 10%. Với một thành phố đón 50 triệu du khách mỗi năm cùng áp lực ngày càng tăng từ Airbnb, đây chính là cách mà chính quyền Paris tránh không để tầng lớp lao động & thu nhập thấp bị đẩy hoàn toàn ra khỏi nội đô.
Vì vậy, bầu không khí ở đây đúng là khác biệt. Nó không phải là bầu không khí giàu có, sang chảnh, tư sản như quận 16 chẳng hạn. Nhưng khác biệt không có nghĩa là nguy hiểm cho tôi hay cho bạn. Trái lại, đây là những khu vực mà bạn sẽ có thể tìm thấy nhiều nhà hàng giá cả hợp lý, những quán bar thú vị, các buổi nhạc sống miễn phí từ cả những nghệ sĩ hàng đầu, và nhìn chung là đời sống văn hóa đích thực của Paris đương đại.
Xem thêm: Kinh nghiệm ăn uống “ngon bổ rẻ” tại PARIS như người bản địa
5. Những rủi ro chính đối với du khách
Bây giờ khi các bạn đã thấy được bức tranh toàn cảnh, ta hãy cùng xem xét kĩ hơn những điều thực sự quan trọng cần lưu ý khi đi du lịch Paris và châu Âu nói chung. Bởi vì sự thật là đại đa số khách du lịch chỉ phải đối mặt với một số rất ít rủi ro hoàn toàn có thể dự đoán được.
Đầu tiên là móc túi. Đây là vấn đề rất nhiều người từng dính phải đặc biệt là dân châu Á, bởi có quan niệm người châu Á thường hay mang nhiều tiền mặt cũng như đồng hồ, trang sức đắt tiền.
Trái với suy nghĩ của nhiều người, thủ phạm của đa phần các vụ móc túi tại Paris này là những băng nhóm có tổ chức đến từ Đông Âu. Chúng phối hợp rất chuyên nghiệp, giả vờ tiến đến rất gần ta, sau đó một kẻ tìm cách đánh lạc hướng ta bằng những chiêu trò khác nhau để cho kẻ khác móc túi. Nếu bạn hoặc ai đó kịp thời phát hiện và hô hoán lên thì chúng sẽ tẩu tán rất nhanh, và đa phần chúng là trẻ vị thành niên nên cho dù bắt được thì cảnh sát cũng không thể giữ chúng được lâu.
Địa bàn hoạt động của chúng thường là những nơi như:
- Xung quanh các điểm du lịch nổi tiếng: Tháp Eiffel, Bảo tàng Louvre, đồi Montmartre…
- Trên các tuyến tàu điện ngầm đông đúc: đặc biệt là tuyến 1, 4 và 12
- Tại các khu vực nhà ga như lối vào, thang máy, thang cuốn,…
Bên cạnh đó là một số trò lừa đảo khác như:
- Nắm lấy cổ tay bạn và buộc vào một chiếc vòng, sau đó khăng khăng bắt bạn phải trả tiền, thường gặp tại Montmartre/ Sacré-Cœur
- Nhờ bạn kí vào một tờ đơn, sau đó đòi tiền hoặc lợi dụng bạn mất tập trung để ăn cắp
- Giả vờ nhặt được trang sức đắt tiền rồi tiếp cận hỏi có phải của bạn không, sau đó kiếm cớ bán lại cho bạn (tất nhiên nó vô giá trị)
Những mánh khóe trên chỉ là một số ví dụ, nghe qua thì tưởng như trò trẻ con nhưng thực tế rất nhiều du khách đã bị dính phải, nên bạn không nên chủ quan.
Ngoài ra, nếu bạn đi một mình – đặc biệt là phụ nữ – thì không nên đi bộ vào tối muộn ở một số khu vực xung quanh các nhà ga lớn như Gare du Nord, Gare de l’Est hay Châtelet–Les Halles. Đây là những ga có lượng người lưu thông rất lớn vì chúng kết nối Paris với toàn bộ khu vực – chỉ riêng Gare du Nord đã có hơn 700.000 người mỗi ngày. Ban ngày thì không có gì phải lo ngoài việc cẩn thận móc túi, nhưng ban đêm có thể xuất hiện thành phần bất hảo.
Xem thêm: Stohrer: Bên trong tiệm bánh ngọt lâu đời nhất PARIS
6. Các quy tắc cần lưu ý
Sau đây là những điều ta luôn phải ghi nhớ, không chỉ tại Paris mà tất cả các thành phố lớn của châu Âu nói chung:
I. Luôn để túi xách và đồ giá trị phía trước
Các loại balo đeo lưng hay túi đeo vai luôn là mồi ngon cho kẻ móc túi cũng như rất dễ bị rạch. Ta cần luôn để túi ở phía trước ngực, trong tầm mắt.
Ngoài ra, các bạn nam nhớ đừng đãng trí nhét ví hay điện thoại vào túi quần sau.
II. Chỉ mang tối thiểu tiền mặt và đồ giá trị trên người
Bạn có thể trả thẻ hoặc Apple Pay/Google Pay ở gần như bất kì đâu. Ngoài ra chắc tôi không cần phải giải thích thêm rằng nếu bạn đeo trang sức lấp lánh hay đồng hồ Rolex thì đương nhiên bạn sẽ trở thành miếng mồi ngon di động rồi!
III. Cẩn thận khi cầm điện thoại trên tay
Đặc biệt là khi đứng gần cửa tàu điện ngầm, vì nhiều du khách đã từng bị giật điện thoại chỉ vài giây trước khi cửa đóng.
IV. Lưu lại các giấy tờ quan trọng
Luôn mang theo bản photocopy hộ chiếu và những giấy tờ quan trọng khác trong vali, cũng như lưu bản mềm trên điện thoại và icloud. Nếu không may bị mất thì nó sẽ giúp ta tiết kiệm rất nhiều thời gian khi làm việc với cơ quan chức năng.
Ngoài ra cuối ngày khi về khách sạn, bạn đừng quên backup lại ảnh và video chụp trong ngày lên các phần mềm như Google Photos.
V. Đề cao cảnh giác tại chỗ đông người
Nếu ai đó tự dưng đụng vào bạn hoặc tiếp cận nói gì đó với bạn, tốt nhất là lờ đi và đừng phản hồi.
Khi chụp ảnh hoặc quay clip, đừng quên để mắt đến tư trang. Nhiều du khách từng vô tư để túi xuống đất để chụp ảnh, sau đó quay lại thì không thấy túi đâu nữa.
Xem thêm: Trải nghiệm ẩm thực Pháp hiện đại giữa lòng PARIS
7. Biểu tình ở Paris
Tôi sẽ khép lại bài viết này bằng việc giải thích về biểu tình. Người Việt ta vốn không quen với điều này nên nghe thấy là thường cảm thấy e ngại, nhưng với người Pháp thì biểu tình là “chuyện thường ngày ở huyện”, thậm chí có thể coi là một phần của văn hóa Pháp.
Ở Paris có hàng nghìn cuộc biểu tình mỗi năm, đại đa số diễn ra một cách ôn hòa. Các nhóm biểu tình thường tập trung đông tại những khu vực như các quảng trường Bastille, Nation, Républic… Đó có thể là các nhóm công đoàn đấu tranh vì quyền lợi, người dân đấu tranh cho các vấn đề xã hội, phản đối chiến tranh, vv… Nói chung không ảnh hưởng gì đến khách du lịch, miễn là bạn giữ khoảng cách.
Tuy nhiên, một hệ lụy của nó lại gây ảnh hưởng đến du khách – đó là các cuộc đình công. Đình công khá phổ biến ở Pháp và có thể làm gián đoạn các chuyến bay, tàu hỏa, xe buýt, tàu điện ngầm… Đó là một chủ đề riêng mà chúng tôi sẽ đề cập trong một bài viết khác.
Lời kết
Tóm lại thì Paris không “loạn” như nhiều người nghĩ. Đơn giản vì thủ đô nước Pháp – cũng như nhiều thành phố lớn khác của châu Âu – quá nổi tiếng, thu hút quá đông người từ khắp thế giới đổ về tham quan và sinh sống, nên không thể tránh khỏi một số vấn đề mà thực tế không quá đáng ngại nếu ta biết cảnh giác và sử dụng “common sense” – lý trí thông thường.
Chúc các bạn có được chuyến đi suôn sẻ và những kỉ niệm tuyệt vời tại thành phố mà tôi yêu nhất tại châu Âu này!
Xem thêm các bài viết khác về Paris:
- Cẩm nang khám phá 20 quận PARIS – Chi tiết xem gì, ăn gì tại từng quận
- 50+ hoạt động miễn phí không nên bỏ qua tại PARIS
- PARIS – Những lầm tưởng, định kiến và quan ngại phổ biến
- Kinh nghiệm ăn uống “ngon bổ rẻ” tại PARIS như người bản địa
- Trải nghiệm ẩm thực Pháp hiện đại giữa lòng PARIS
- Aux Plumes & một trong những set lunch tốt nhất tại PARIS
- Stohrer: Bên trong tiệm bánh ngọt lâu đời nhất PARIS
Xem thêm các bài viết khác về nước Pháp:
- Kinh nghiệm du lịch ALSACE với những ngôi làng cổ đẹp như tranh vẽ
- Kinh nghiệm du lịch BORDEAUX chi tiết
- Tổng quan du lịch TOULOUSE – 5 thông tin cơ bản thú vị
- Kinh nghiệm du lịch LILLE – “Hòn ngọc Flanders” miền bắc nước Pháp
*Tất cả hình ảnh và nội dung trong bài viết trên đều là bản quyền của Ẩm Thực Hiện Đại – trừ một số trường hợp đã được chúng tôi ghi rõ nguồn.
