Có quan niệm cho rằng người sành vang thì chỉ uống vang đỏ, nhưng điều này là không có cơ sở. Vang đỏ có thể nổi tiếng với chất tannin và hương vị đậm đà, nhưng vang trắng cũng ngon và thú vị không kém với sự tươi mát sảng khoái và vị khoáng đặc trưng của nó.
Hãy tưởng tượng bạn đang thưởng thức một bữa ăn trưa muộn cuối tuần bên gia đình trong tiết trời xuân hè nắng đẹp, hoặc đang thư giãn bên bờ biển với một bữa hải sản – sẽ không có gì tuyệt vời hơn là một chai vang trắng khô, tươi mát đi kèm! Thế giới này cực kì đa dạng với hơn 600 chủng loại nho, trong đó có khoảng 20 loại hết sức phổ biến, bởi vậy nếu bạn nghĩ rằng mình không hợp vang trắng thì khả năng bạn chưa tìm được đúng loại ưa thích mà thôi.
Bạn có biết: Nếu bạn thường bị đau đầu khi uống rượu vang – đặc biệt là vang đỏ dù chỉ uống rất ít – đó là do một số hợp chất như tannin hoặc histamine có nhiều trong vang đỏ hơn là vang trắng. Trong trường hợp đó, bạn nên tránh uống vang đỏ mà thay vào đó hãy ưu tiên các loại vang trắng không ngọt.
Trong các bài viết trước, Ẩm Thực Hiện Đại đã giải thích vang trắng được làm thế nào, cũng như bàn luận về những giống nho vang đỏ nổi tiếng nhất thế giới. Hôm nay, mời các bạn cùng chúng tôi bước tiếp hành trình đến với 11 giống nho vang trắng phổ biến nhất – hương vị đặc trưng của chúng cũng như những món ăn hợp nhất đi kèm. Hi vọng bài viết sẽ là khởi điểm giúp các bạn trên con đường tìm kiếm loại vang trắng “chân ái” của mình.
Cũng cần phải nhấn mạnh rằng thế giới vang nói chung và vang trắng nói riêng rất rộng lớn với nhiều ngoại lệ. Ở phạm vi bài viết này, chúng tôi xin phép chỉ nhắc tới những yếu tố tổng quan nhất. Trong tương lai, chúng tôi chắc chắn sẽ có những bài viết chi tiết hơn về từng giống nho nổi tiếng này.
1. Chardonnay
Đặc tính chung
Là giống nho vang trắng phổ biến nhất trên thế giới, Chardonnay có nguồn gốc từ Burgundy – Pháp và cũng là một trong những giống nho đa dạng và phức tạp nhất. Có cấu trúc từ vừa tới đậm đà, đây là loại vang trắng không ngọt với các nốt hương từ táo, chanh cho tới dứa và đu đủ.
Có một khoảng thời gian dài suốt những năm 80-90, chính sự phổ biến và được nhiều người yêu thích này lại là nguyên nhân khiến các dòng vang Chardonnay bị sản xuất đại trà đặc biệt là tại Mỹ, dẫn tới chất lượng sụt giảm. Các dòng Chardonnay chất lượng thấp khi đó có đặc trưng chung là bị ủ trong thùng gỗ sồi quá lâu, khiến chúng mất dần các hương vị tươi mát mà thay vào đó là vị va-ni, vị ngậy lấn át (thuật ngữ chuyên ngành gọi là vị “bơ”), đồng nghĩa với sự đơn điệu và nhàm chán.
Tuy nhiên, đây là lỗi từ phía nhà sản xuất chứ hoàn toàn không phải do giống nho. Bản thân vang Chardonnay có khả năng biến hóa đa dạng như “tắc kè hoa” tùy vào thổ nhưỡng, khí hậu cũng như phong cách của người làm nên nó. Một chai Chardonnay sản xuất tại nơi có khí hậu mát mẻ, ví dụ miền đông bắc Pháp, sẽ đem lại cảm giác hết sức sảng khoái khi uống, với hương thơm của hoa, trái cây (táo, lê, cam chanh) cùng vị chua, vị khoáng và chút xíu cay khói rất thú vị. Trong khi đó, vang Chardonnay sản xuất tại các nước Thế giới mới với khí hậu ấm hơn, ví dụ Mỹ hay Úc, thường sẽ có cấu trúc đậm hơn, ngậy hơn, hương hoa quả nhiệt đới (xoài, chuối, dưa lưới) rõ nét hơn. Ở giữa hai khía cạnh đối lập này thì Chardonnay lại cho ra đời vô số các phong cách vang khác nhau nữa. Do đó nếu bạn muốn tìm được một chai Chardonnay ưng ý thì việc tìm hiểu kĩ về nơi sản xuất là rất quan trọng.
Món ăn phù hợp
Một chai Chardonnay kiểu Mỹ với cấu trúc đậm sẽ hợp với những món cá đậm đà, gà nướng, hải sản sốt kem, sốt nấm và các món tráng miệng béo ngậy. Trong khi đó, một chai Chardonnay hay Chablis của Pháp do cấu trúc nhẹ và khô hơn sẽ hợp với các món hải sản tươi mát hơn, ví dụ hàu sống.
2. Sauvignon Blanc
Đặc tính chung
Với hương thơm trái cây họ cam chanh hoặc hương thảo mộc “pyrazine” (có ở cỏ tươi, ớt chuông xanh…) nổi trội, Sauvignon Blanc là lựa chọn hoàn hảo cho những ai thích những loại vang trắng không ngọt, nhẹ nhàng, mát mẻ sảng khoái vào tiết trời xuân hè ấm áp, khi đang thưởng thức một bữa ăn trưa muộn hoặc thư giãn vào happy hour cuối giờ chiều.
Giống nho vỏ xanh này được cho là có nguồn gốc từ thung lũng Loire – Pháp, với biệt danh “nho dại” bởi nó từng mọc tự do cho tới khi được các nhà trồng nho “thuần hóa” vào khoảng đầu thế kỉ 19. Ngày nay, ta chủ yếu bắt gặp Sauvignon Blanc đến từ các nước Thế giới mới như New Zealand hay Chile, Úc, Nam Phi. Sauvignon Blanc đến từ Chile là một trong những loại dễ uống nhất do thiên về hương hoa quả như bưởi, chanh dây, dưa xanh, táo xanh, đào trắng… và ít vị thảo mộc hơn. Có màu vàng nhạt và cấu trúc từ nhẹ cho tới vừa, đây cũng là 1 trong 2 giống nho “cha đẻ” của giống nho đỏ phổ biến nhất thế giới Cabernet Sauvignon.
Món ăn phù hợp
Với các đặc trưng kể trên thì Sauvignon Blanc là lựa chọn rất phù hợp với các loại hải sản tươi mát, không béo ngậy ví dụ hàu tươi. Nó cũng rất hợp với các loại phô mai đặc biệt là phô mai dê hoặc các món salad, thịt gà.
3. Pinot Grigio / Pinot Gris
Đặc tính chung
Được biết đến với tên gọi Pinot Grigio tại Ý và Pinot Gris tại Pháp, giống nho này tạo ra các chai vang có cấu trúc nhẹ cho tới vừa, với nhiều hương vị hoa quả tươi mát. Là một trong những giống nho phổ biến nhất tại Ý, Pinot Grigio thường khô và có màu vàng rơm nhạt với các hương vị trái cây chua như chanh hoặc táo xanh. Cá biệt có một dòng Pinot Gris khá ngọt với hương mật ong rõ nét – được làm từ nho thu hoạch muộn – đến từ Alsace (Pháp), một vùng đất nổi tiếng về Pinot Gris.
Pinot Grigio Ý đôi khi bị mang tiếng xấu, bởi độ phổ biến của nó đồng nghĩa với việc bị sản xuất khá đại trà, nhiều loại chất lượng không cao đặc biệt khi mua tại Việt Nam. Bởi vậy, việc tìm hiểu kĩ về nơi sản xuất là một trong những yếu tố quan trọng để thưởng thức giống nho này.
Cá nhân chúng tôi khuyên bạn thử Pinot Gris đến từ Alsace: tròn đầy hơn, có kết cấu body đậm hơn, cá tính hơn và xứng đáng để cất trữ lâu năm hơn so với Pinot Grigio.
Món ăn phù hợp
Pinot Grigio của Ý hợp với các món hải sản tươi, salad… Trong khi đó Pinot Gris của Pháp do thường có cấu trúc đậm hơn nên có thể kết hợp với các món gà nướng, cá nướng. Mặt khác, Pinot Gris loại ngọt từ Alsace (Pháp) mà chúng tôi nhắc tới ở trên sẽ là lựa chọn hoàn hảo với một khay phô mai.
4. Riesling
Đặc tính chung
Là một trong những lựa chọn ưa thích nhất của chúng tôi, Riesling là một dòng vang trắng rất có cá tính, với hương thơm nồng nàn và dư vị rõ nét. Nó có rất nhiều phong cách từ rất “khô”, không ngọt chút nào cho tới rất ngọt. Nếu bạn thuộc trường phái không thích ngọt, hãy thử Riesling đến từ Alsace – Pháp (giáp Đức), Washington – Mỹ hoặc thung lũng Clare – Úc. Trong khi đó ở Đức – quốc gia nổi tiếng nhất về Riesling thì sẽ có đủ loại từ khô (“Trocken”) cho tới hơi ngọt (“Spätlese”) và rất ngọt “Trockenbeerenauslese”.
Về cơ bản, Riesling thường hay có một số nốt phổ biến như nhài, mật ong, lê, táo, mơ, vải… Đôi khi nó thậm chí còn có chút hơi xăng (nghe có vẻ khá kì cục nhưng chính hơi xăng này lại được các chuyên gia coi là một dấu hiệu của Riesling chất lượng, nó đến từ một hợp chất tự nhiên có tên TDN). Riesling cũng là một trong số ít giống nho vang trắng vẫn giữ được độ ngon khi để lâu – khi đó hương vị của nó sẽ càng trở nên tròn đầy hơn, một số nốt như mơ, mật ong sẽ càng trở nên rõ nét.
Riesling ngày nay được nhiều chuyên gia coi là một trong những ngôi sao sáng nhất trong thế giới vang trắng – nếu không phải số 1 thì cũng nằm trong top 3. Một trong những lí do khiến Riesling được yêu thích tới vậy là bởi nó rất đa dạng và dễ kết hợp với nhiều món ăn khác nhau, đặc biệt là các món nhiều gia vị. Xu hướng ẩm thực Asian fusion đang ngày càng được ưa chuộng trên thế giới hiện nay được coi là một phần xúc tác dẫn đễn sự thịnh hành của Riesling.
Món ăn phù hợp
Những chai Riesling khô rất hợp với các món cá, gà, vịt, hải sản hoặc các món Á cay, đậm đà, nhiều gia vị (món Ấn, món Thái…) Trong khi đó, Riesling ngọt lại là lựa chọn hoàn hảo với các món tráng miệng, hoặc các món phô mai đậm đà như parmesan hay phô mai xanh gorgonzola.
Xem thêm: Kiến thức cơ bản về vang Alsace – Pháp cho người mới bắt đầu
5. Chenin Blanc
Đặc tính chung
Là một giống nho rất đa dạng, Chenin Blanc có thể tạo ra những chai vang từ khô/ không ngọt cho tới ngọt và thậm chí cả vang sủi. Bởi vậy, nó có thể có màu từ vàng rơm nhạt với cấu trúc nhẹ, cho tới màu vàng sẫm và cấu trúc đậm.
Có nguồn gốc từ Pháp nhưng ngày nay, Chenin Blanc lại đa phần được trồng ở những nơi có khí hậu ấm áp hơn ví dụ Nam Phi. Tại đây nó thường được trộn lẫn với một số giống nho khác như Semillon, Viognier và Marsanne để tạo nên những chai vang có hương vị phức tạp hơn. Vang Chenin Blanc thường tươi mát, sảng khoái với hương vị của táo, lê và mật ong. Những dòng ngọt hơn sẽ có thêm các nốt hoa quả nhiệt đới.
Món ăn phù hợp
Các món chua cay như món Thái, hoặc các món thịt ăn kèm sốt hoa quả như sốt cam, sốt táo. Gà nướng, salad hay taco cá cũng là những lựa chọn không tồi.
6. Muscat Blanc / Moscato
Đặc tính chung
Với mùi thơm ngọt nồng nàn, đặc trưng của hoa và trái cây, Moscato có một chút tính sủi và thường được sử dụng để làm vang ngọt / vang tráng miệng.
Với tên gọi Muscat Blanc (Pháp) hay Moscato (Ý), giống nho này đang ngày càng trở nên thịnh hành tại Mỹ nhờ một nguyên nhân thú vị là nó hay được nhắc tới trong lời các bài hát hip-hop. Thường có những nốt hương như hoa cam, hoa kim ngân hay trái đào, cấu trúc nhẹ cho tới vừa và độ cồn tương đối thấp nên Muscat rất hợp nếu bạn thích một dòng vang trắng nhẹ nhàng dễ uống. Nếu bạn yêu thích vang ngọt sủi bọt thì hãy thử các dòng Moscato d’Asti (hơi ngọt, sủi nhẹ, độ cồn khoảng 5-6%) hoặc Asti Spumante (ít ngọt hơn, sủi nhiều, độ cồn khoảng 9%) đến từ vùng Piedmont, Ý.
Được cho là có nguồn gốc từ Hy Lạp và sau đó được người Hy Lạp mang tới Pháp, Ý, ngày nay Ý vẫn là quốc gia nổi tiếng nhất về Moscato. Trong những năm gần đây ngoài Mỹ, Muscato cũng bắt đầu trở nên thịnh hành tại một số quốc gia Thế giới mới khác như Úc hay Nam Phi.
Món ăn phù hợp
Muscat rất hợp với các món ăn cay như Thái, Ấn và các món salad, brunch. Bên cạnh đó, các dòng Moscato ngọt lại là cặp đôi hoàn hảo của các món tráng miệng.
7. Gewürztraminer
Đặc tính chung
Cũng là một loại vang trắng thiên ngọt nhưng không quá ngọt như một số dòng Riesling hay Moscato, Gewürztraminer sẽ là lựa chọn hoàn hảo cho những ai thích những dòng vang trắng ngọt vừa phải, dễ uống.
“Gewürz” tiếng Đức có nghĩa là gia vị, bởi vậy không có gì ngạc nhiên khi ta được biết đây là một dòng vang rất đặc biệt, có hương vị đậm đà phức tạp với một chút cay của gừng, gia vị thảo mộc, cũng như các nốt hương hoa, trái cây nhiệt đới. Chính các nốt hoa quả đặc trưng này khiến cho Gewürztraminer luôn có mùi “ngọt” ngay cả khi được làm theo phong cách “khô” (không ngọt). Thường được trồng ở nơi có khí hậu lạnh, bởi vậy nho thường lâu chín hơn và được thu hoạch muộn hơn – nguyên nhân khiến vang trở nên ngọt hơn.
Ngày nay, Gewürztraminer thường gắn liền với vùng Alsace – Pháp với những dòng chất lượng cao nổi tiếng thế giới và không quá ngọt. Trong khi đó, Gewürztraminer đến từ Đức thường có xu hướng ngọt hơn. Một số nơi khác như Ý, Mỹ, Úc, Chile cũng đã bắt đầu trồng Gewürztraminer nhưng số lượng rất ít.
Món ăn phù hợp
Tương tự Moscato thì Gewürztraminer cũng rất hợp với các món Á cay, nhiều gia vị, cũng như các món tráng miệng đối với những dòng ngọt hơn.
8. Sémillon
Đặc tính chung
Có nguồn gốc từ Pháp, ngày nay Sémillon vẫn chủ yếu được trồng tại Bordeaux – nơi nó thường được trộn với một số giống nho khác để tạo ra các dòng vang trắng blend hoặc Sauternes – một loại vang ngọt làm từ nho được các nhà sản xuất cho nhiễm nấm Botrytis cinerea, hay còn gọi là Noble Rot một cách cố tình, để tạo nên hương vị đặc trưng.
Đã có thời điểm Sémillon từng là giống nho được trồng nhiều nhất trên thế giới. Ngày nay, tuy độ thịnh hành của nó tuy có xu hướng giảm, nhưng đây vẫn là một trong những giống nho có nhiều đặc tính đa dạng và có thể kết hợp với rất nhiều giống nho khác nhau. Những dòng Sémillon không ngọt (trồng ở nơi có khí hậu mát mẻ như Pháp) thường có các nốt hương như chanh, thảo mộc với độ chua axit cao, trong khi đó Sémillon ngọt sẽ có hương vị đậm đà của mật ong và hoa quả nhiệt đới.
Có cấu trúc mạnh khá giống Chardonnay, Sémillon cũng rất hợp để bảo quản lâu năm – đây là lí do các nhà sản xuất tại một số vùng có khí hậu ấm áp như Nam Úc, Argentina, California hay Nam Phi cũng thường ủ Sémillon trong thùng gỗ sồi để tạo thêm một số hương vị khác như hương khói, cà phê hoặc vani.
Món ăn phù hợp
Hải sản, các món cay hoặc phô mai dê. Những dòng Sémillon ủ trong thùng gỗ sồi sẽ rất hợp với các món có sốt kem béo ngậy.
Xem thêm: Kiến thức vang cơ bản: Vì sao vang Bordeaux nổi tiếng đến vậy?
9. Viognier
Đặc tính chung
Nổi tiếng là một giống nho khó trồng và chủ yếu thường được sử dụng để kết hợp cùng các giống nho khác, Viognier có nguồn gốc từ miền Nam nước Pháp, nhưng ngày nay nó cũng bắt đầu được trồng nhiều tại một số quốc gia Thế giới mới như Úc.
Giống nho này thường tạo ra các chai vang có cấu trúc từ vừa tới mạnh, độ cồn tương đối cao, tính chua thấp, với hương trái cây nổi trội như đào, mơ, quýt, xoài hay hoa kim ngân. Nó thường ngon nhất khi uống lúc còn mới, nhưng cũng có thể được ủ lâu hơn trong thùng gỗ sồi để tạo thêm một số nốt đậm đà như gia vị, va-ni và các loại hạt. Đây thường là những chai vang có xu hướng “khô”, hợp với những ai không thích vang ngọt.
Nếu bạn thích những loại vang trắng có cấu trúc đậm đà kiểu như Chardonnay thì rất nên thử Viognier. Đây là lựa chọn hoàn hảo với những ai muốn khám phá, thử nghiệm thêm các dòng vang lạ hơn chút nhưng vẫn có hương vị tương đối quen thuộc. Nếu bạn đang tìm mua một chai Viognier đầu tiên và không muốn phải chi nhiều thì hãy mua Viognier từ các nước Thế giới mới, vì chúng thường có mức giá mềm hơn của Pháp.
Món ăn phù hợp
Hải sản nướng, thịt nướng cháy tỏi, những món ăn nhiều gia vị nhưng không quá cay.
10. Albariño
Đặc tính chung
Chủ yếu đến từ vùng Rias Baixas – Tây Ban Nha và Vinho Verde – Bồ Đào Nha, đây là một dòng vang rất tươi mát, thú vị, đa dạng với các nốt trái cây như chanh, bưởi, mơ và hoa kim ngân. Khí hậu Đại Tây Dương ấm áp còn mang lại cho Albariño một chút hơi muối biển đặc trưng, cùng độ khoáng và axit cao. Đây là một dòng vang lý tưởng để thư giãn bên bờ biển – hoặc tưởng tượng bạn đang thư giãn bên bờ biển trong những ngày thời tiết nắng đẹp.
Có cấu trúc nhẹ nhàng và không ngọt, đây là loại vang khá hợp để bảo quản lâu năm. Giống nho này có thể đứng một mình nhưng cũng thường được dùng để kết hợp với các giống nho khác. Về cơ bản, Albariño thường được ủ trong thùng thép không gỉ để bảo toàn hương vị tươi mát, tuy nhiên gần đây, một số nhà sản xuất có xu hướng thử nghiệm với thùng gỗ sồi để tạo nên một phiên bản Albariño có cấu trúc và hương vị đậm đà hơn.
Món ăn phù hợp
Salad, các loại cá và hải sản tươi, các loại phô mai mềm.
11. Grüner Veltliner
Đặc tính chung
Xin được kết lại bài viết với một giống nho tuy có thể còn khá lạ tai với nhiều người, nhưng đang ngày càng được ưa chuộng trên thế giới. Là giống nho đặc trưng nhất của Áo – thực tế Áo chiếm tới 75% sản lượng toàn cầu – Grüner Veltliner tạo ra những chai vang có phong cách khá giống Sauvignon Blanc, là lựa chọn hoàn hảo nếu bạn thích trường phái vang trắng nhẹ nhàng tươi mát và không ngọt. Ngày nay ngoài Áo, Grüner Veltliner cũng bắt đầu được trồng ở một số quốc gia châu u khác như Hungary, Slovakia, Cộng hòa Séc và một phần rất nhỏ tại Đức.
Grüner Veltliner thường có tính chua cao với các nốt hương chanh, bưởi và thảo mộc, ví dụ ớt chuông xanh. Nếu được thu hoạch muộn hơn chút thì nó sẽ trở nên ngọt hơn và có thêm một chút hương hoa cam. Thường có hai phong cách làm vang Grüner Veltliner: Cách thứ nhất truyền thống hơn đó là ủ trong khoảng 2 năm, tạo nên những chai vang có tính chua thấp hơn nhưng đơn giản hơn. Trong khi đó ở cách thứ hai, Grüner Veltliner sẽ được ủ trong thùng gỗ sồi lâu hơn – từ 3 tới 5 năm, kết quả là những chai vang có hương vị phức tạp hơn, tính chua cao hơn và giá thành cũng đắt hơn.
Món ăn phù hợp
Với hương vị tươi mát đặc trưng thì Grüner Veltliner rất hợp với các món cay, các món ăn nhiều gia vị đậm đà bởi nó có thể giúp ta thanh lọc vị giác. Nó cũng là một trong số ít loại vang có thể kết hợp với những món rau như a-ti-sô hoặc măng tây. Cuối cùng, bởi là giống nho “quốc hồn quốc túy” của Áo nên nó đương nhiên sẽ là sự kết hợp hoàn hảo với các món Áo điển hình. Nếu có dịp tới đây, bạn đừng quên thử loại vang này nhé!
Xem thêm: 13 giống nho vang đỏ nổi tiếng nhất bạn cần biết
Khác biệt giữa Vang đỏ, Vang trắng, Vang hồng?
Kiến thức vang cơ bản: Vì sao vang Bordeaux nổi tiếng đến vậy?
Kiến thức cơ bản về vang Alsace – Pháp cho người mới bắt đầu
