MODENA, Ý – Thành phố của ẩm thực, siêu xe và kiến trúc độc đáo

Nằm giữa Bologna và Parma, Modena là một thành phố xinh đẹp với nhiều địa danh UNESCO bạn không nên bỏ qua khi đến Emilia-Romagna. Nếu thời tiết thuận lợi và khởi hành sớm, bạn có thể dễ dàng kết hợp Parma và Modena trong một ngày bằng phương tiện công cộng, như lịch trình gợi ý tại bài viết chung về Emilia-Romagna này. 

Tổng quan

Có lịch sử rất lâu đời kể từ năm 183 trước Công nguyên, ban đầu Modena chỉ là một phần thuộc địa nhỏ của Đế chế La Mã giống như nhiều thành phố khác của vùng. Sự sụp đổ của đế chế này, kế tiếp là sự cai trị của người Lombard khiến thành phố trở nên suy tàn trong suốt nhiều thế kỉ. Chỉ đến khoảng năm 1000 thì Modena mới bắt đầu trỗi dậy trở lại.

Thời kỳ huy hoàng nhất của thành phố gắn liền với sự cai trị của D’Este – gia tộc có sự gắn bó sâu sắc với lịch sử Modena từ cuối thế kỷ 16 cho tới giữa thế kỉ 19, khi Modena được sáp nhập vào thành một phần của Vương quốc Ý.

Ngày nay, Modena vẫn là một thành phố giàu có bởi nó gắn liền với ngành công nghiệp siêu xe. Thương hiệu Ferrari dưới tay ông trùm Enzo Ferrari được thành lập tại đây, và ngày nay nó có trụ sở chính ở vùng ngoại ô Maranello ngay bên ngoài thành phố. Một số nhà sản xuất siêu xe khác của Ý như Pagani, Lamborghini hay Maserati cũng có trụ sở quanh vùng.

Những điểm tham quan chính

Xuất phát từ ga trung tâm Stazione FS di Modena, điểm dừng chân nổi bật đầu tiên là Cung điện nguy nga lộng lẫy Palazzo Ducale di Modena. Có từ thế kỉ 15, nơi đây từng là dinh thự của gia tộc Este cho tới cuối thế kỉ 19 trước khi Modena được sáp nhập vào Vương quốc Ý.

Là cung điện baroque đầu tiên của châu Âu, ngày nay đây là Trụ sở học viện quân sự.

Đi bộ tiếp vài bước chân nữa thôi là bạn sẽ tới trung tâm cổ kính – “trái tim” của thành phố với Ba di sản thế giới được UNESCO công nhận từ năm 1997, bao gồm Quảng trường lớn Piazza Grande, Thánh đường Duomo di Modena và tháp chuông Torre Civica-Ghirlandina.

Đó là một buổi trưa mưa phùn, bởi vậy chúng tôi gần như có được cả Modena cho riêng mình.

Một chút thú vị là lúc mua vé lên đỉnh tháp, chúng tôi được hỏi là đến từ đâu để anh nhân viên điền vào dữ liệu của ngành du lịch thành phố. Khi chúng tôi nói là đến từ Việt Nam, anh đã rất ngạc nhiên và vui vẻ bảo hình như các bạn là những vị khách Việt Nam đầu tiên tới đây!

Có thể anh ta đã nhầm, nhưng chúng tôi cũng nghĩ rằng ở Việt Nam vẫn còn rất ít người biết đến thành phố xinh đẹp này, mặc dù dân từ các nước châu Âu láng giềng cũng như Mỹ đã tới đây khá nhiều.

Mặc dù hôm tới đây thời tiết khá tệ, nhưng chúng tôi vẫn không khỏi trầm trồ trước vẻ đẹp của Modena. Cùng ở Emilia – Romagna, nhưng nếu Bologna được gọi là thành phố màu đỏ “La Rossa” (biệt danh chúng tôi đã nhắc tới qua bài viết riêng về Bologna), thì Modena còn rực rỡ tươi tắn hơn nữa với các sắc màu đỏ-vàng-cam xen kẽ nổi bật. Vào một ngày tiết trời nắng đẹp, bạn chắc chắn sẽ có được những tấm hình “sống ảo” chất lượng tại đây.

Với những ai hứng thú với siêu xe thì Bảo tàng Enzo Ferrari (ở phía ngược lại gần ga chính) là nơi chắc chắn không thể bỏ qua. Tại đây bạn sẽ có thể tìm hiểu thêm về lịch sử của thương hiệu này, cũng như ngắm tận mắt những chiếc dòng xe biểu tượng nhất và nhiều mô hình thú vị. Các “fan cứng” nếu muốn thì còn có thể dành thêm vài tiếng để làm một chuyến tới nhà máy Ferrari ở ngoại ô Maranello, cách trung tâm Modena 17km – ở đó còn có xe để bạn lái thử.

Ở một khía cạnh khác, nếu là một fan âm nhạc nói chung và opera nói riêng thì chắc bạn sẽ rất hứng thú khi biết Modena chính là quê hương của “ông hoàng opera Ý” Luciano Pavarotti. Ông sinh ra tại Modena và cũng qua đời tại đây vào năm 2007. Casa Museo Luciano Pavarotti ở khu vực ngoại thành – nơi ông đã sống những năm cuối đời – nay là bảo tàng trưng bày những kỉ vật, phục trang cũng như những giải thưởng ông đã giành được trong suốt sự nghiệp.

Ăn gì ở Modena

Quê hương của vị đầu bếp số 1 tại Ý

Trong khoảng một thập kỉ gần đây, Modena đã vươn lên trở thành một trong những điểm sáng đáng chú ý nhất của Ý về mặt ẩm thực, một phần không nhỏ nhờ công của vị bếp trưởng siêu sao Massimo Bottura – chủ nhà hàng 3 sao Michelin Osteria Francescana, nơi từng 2 lần được bình chọn là Nhà hàng số 1 thế giới vào năm 2016 và 2018.

Vào thời điểm hiện tại, Massimo vẫn đang là đầu bếp có tầm ảnh hưởng cao nhất trên cả nước Ý. Ông đã vinh dự xuất hiện ngay trong tập đầu tiên của seri Netflix “Chef’s Table” về những vị đầu bếp nổi tiếng nhất thế giới – đây là một series rất thú vị mà chúng tôi recommend cho những ai đam mê ẩm thực.

Rất khó để có cơ hội dùng một bữa tại Osteria Francescana, bởi mức giá tối thiểu là vài trăm euro/người chưa kể còn phải đặt bàn từ trước đó nhiều tháng. Tin vui dành cho các fan là gần đây Massimo đã mở thêm một nhà hàng thứ 2 tại Modena với concept bình dân hơn, dễ đặt bàn hơn có tên Franceschetta58.

Giấm balsamic – món đặc sản biểu tượng

Không phải cho tới thời của Massimo thì Modena mới tạo được tiếng vang về mặt ẩm thực. Trước đó, thành phố này vốn đã rất nổi tiếng tại Ý với một món đặc sản là giấm balsamic Aceto Balsamico di Modena.

Nôm na đây là loại giấm được lên men từ hỗn hợp nhiều loại nho ép đã nấu chín. Tùy vào loại chứng nhận bảo hộ xuất xứ cụ thể – IGP (“Chỉ dẫn địa lý được bảo hộ”) hay DOP (“Định vị xuất xứ được bảo hộ”) – mà nó sẽ có thành phần và quy trình sản xuất hơi khác nhau. Về cơ bản, quy định đối với DOP khắt khe hơn và bởi thế giá thành cũng đắt hơn kha khá so với IGP.

Có kết cấu đậm đặc tựa sirô, hương vị vừa đậm đà nhưng vẫn tinh tế với hương trái cây và một chút ngọt, đây là một thành phần không thể thiếu của ẩm thực Ý, và là món bạn nhất định không thể không thử nếu tới Modena. Theo các tài liệu lịch sử, Aceto Balsamico di Modena từng quý đến nỗi nó đã được Lãnh chúa Este dùng làm quà biếu Francis II – Đại vương công Áo nhân dịp lên ngôi vào cuối thế kỉ 18.

Thông tin thú vị: Hầm giấm balsamic riêng của Lãnh chúa Este cũng tọa lạc bên trong Cung điện Palazzo Ducale mà chúng tôi đã nhắc tới ở phần đầu bài viết. Ngày nay nơi đây đã được trùng tu lại để du khách vào tham quan cũng như nếm thử một số loại đặc biệt.

Aceto Balsamico di Modena có thể được kết hợp với rất nhiều món ăn khác nhau. Nó có thể được rưới lên phô mai Parmigiano Reggiano – một đặc sản khác của Emilia-Romagna, hoặc dùng làm gia vị cho các món thịt, salad, cơm risotto… Đôi khi nó còn được sử dụng để nấu ăn, nhưng tất nhiên là sẽ chỉ được cho vào khâu cuối cùng để giữ nguyên hương vị.

Nếu bạn đặc biệt quan tâm tới giấm balsamic Modena hơn nữa, hãy ghé tham quan một cơ sở sản xuất. Acetaia del Cristo là một trong những địa chỉ uy tín và lâu đời nhất của Modena. Tại đây bạn có thể vừa nếm thử trực tiếp các loại giấm khác nhau, cũng như tham quan hầm lên men và khu VIP – nơi chứa các loại được làm riêng cho những khách hàng nổi tiếng như Nữ hoàng Elizabeth II hay ngôi sao Hollywood Michael Douglas.

Các địa chỉ ẩm thực

Hãy bắt đầu tại Mercato Storico Albinelli – khu chợ trong nhà nổi tiếng nhất Modena với lịch sử hơn 100 năm. Tại đây bạn sẽ có thể tìm được mọi sản phẩm địa phương chất lượng, có thể ăn tại chỗ cũng như mua về làm quà. Tuy nhiên tương tự nhiều khu chợ khác tại Ý, nơi đây chỉ mở cửa tới khoảng 3h chiều, vậy nên bạn cần lưu ý để sắp xếp thời gian cho phù hợp.

Một số cái tên tại đây mà chúng tôi khuyên thử:

• Balsamico e Cucina – Monari Federzoni
• Da Sergio “Abruzzo e le sue meraviglie”
• Schiavoni (cafe/bar)

Nếu không thể bố trí tới Mercato Storico Albinelli thì Salumeria Hosteria Giusti là một địa chỉ uy tín khác bạn có thể ghé, cả để ăn và để mua.

Một số gợi ý ăn uống khác ngoài những địa chỉ kể trên:

• Trattoria Il Fantino, Trattoria Aldina, Trattoria Ermes (ẩm thực truyền thống)
• GIOELIA Cremeria, Gelateria Bloom (kem gelato): Như chúng tôi đã nhắc tới ở bài viết về Parma, dấu hiệu nhận biết một tiệm gelato homemade “chuẩn Ý” là chúng luôn được đậy kín trong các thùng thép không gỉ. Bạn gọi vị nào thì họ mới mở thùng đó ra lấy, đối lập với các tiệm kem “tourist trap” luôn có màu sắc sặc sỡ xanh đỏ tím vàng bắt mắt (thường là từ các chất phụ gia, bảo quản…).

• Caffetteria Drogheria Giusti (cafe view đẹp nhìn thẳng ra Palazzo Ducale)
• Stile Libero (pub)

*Mọi hình ảnh và nội dung trong bài viết trên là bản quyền của Ẩm Thực Hiện Đại.