BOLOGNA – Tất cả về thành phố đáng sống nhất tại Ý

Là thủ phủ xinh đẹp của vùng Emilia-Romagna nổi tiếng về ẩm thực tại Bắc Ý, Bologna là một đô thị sôi động, giàu sức trẻ với sự pha trộn văn hóa và nghệ thuật cực kì hấp dẫn. Đây cũng là một trong những thành phố Ý ưa thích nhất của team Ẩm Thực Hiện Đại – thực tế là sau khi viết xong bài này chúng tôi chỉ muốn quay lại Bologna ngay và luôn!

Đứng thứ 7 trong top những thành phố đông dân nhất tại Ý nhưng lại chưa bị ảnh hưởng quá nhiều bởi du lịch, có lẽ không có gì ngạc nhiên khi Bologna đã được người Ý bình chọn là thành phố đáng sống nhất năm 2022. Để bạn đọc dễ hình dung thì Florence đứng thứ 3, Milan thứ 8, Venice thứ 20 và Rome thì ở tít tận thứ 31!

Vật giá vừa phải, hệ thống giao thông thuận tiện, giáo dục tiên tiến cũng như nhận thức cao về mặt chính trị là một vài lí do tại sao nhiều người thích sống tại Bologna. Ở đây, ta có thể bắt gặp dân từ khắp nơi trên toàn nước Ý cũng như thế giới tụ họp về học tập và làm việc.

Tổng quan

Với người Ý, Bologna có 3 biệt danh:

• “La Dotta” – “Thành phố uyên bác”: Đây chính là nơi sản sinh ra trường đại học đầu tiên của phương Tây, vào năm 1088.
• “La Rossa” – “Thành phố màu đỏ”: chỉ kiến trúc nổi bật với những chiếc mái ngói đỏ đặc trưng mà ta có thể nhìn thấy từ đỉnh tòa tháp biểu tượng từ thời trung cổ Asinelli.
• “La Grassa” – “Thành phố béo”: một sự trêu đùa với hàm ý là món ăn ở đây quá ngon và đầy đặn, khiến cho những ai đến đây đều rất khó giữ dáng. Bạn có biết: Bologna chính là nơi sản sinh ra Lasagne – một trong những món Ý nổi tiếng nhất thế giới, cũng như mỳ dẹt tagliatelle và hoành thánh Ý tortellini.

Thông tin thú vị: Có thể bạn chưa từng nghe nói tới Bologna nhưng chắc hẳn bạn vẫn cảm thấy cái tên này “quen quen”, có phải bởi bạn đang liên tưởng tới món mỳ Ý nổi tiếng “spaghetti bolognese”?

Nhưng bạn có biết là thực chất thì món này không những không phải đến từ Bologna, mà bạn cũng sẽ không thể tìm thấy nó ở bất kì thực đơn “chuẩn Ý” nào trên khắp nước Ý đâu! Đây hoàn toàn là một biến thể chỉ có ở nước ngoài. Cái ta vẫn quen hiểu là sốt thịt bò bằm bolognese – ở Ý tên chuẩn phải là Ragù hoặc Ragù alla Bolognese. Ragù có thể là các loại thịt khác (ví dụ thịt vịt) chứ không nhất thiết là thịt bò, và nó hầu như không bao giờ được kết hợp với spaghetti mà thường là một loại mỳ có sợi to bản hơn, ví dụ tagliatelle để dễ quyện vào sốt hơn.

Những điểm tham quan nổi bật

Một trong những điểm đầu tiên sẽ gây ấn tượng với bạn ngay khi tới Bologna là vỉa hè rộng rãi với kiến trúc cột trụ mái vòm độc đáo – gọi là “portico” trong tiếng Ý.

Với tổng chiều dài 62 km (trong đó 42 km nằm trong trung tâm thành phố), nguồn gốc của những chiếc mái vòm này có từ thời trung cổ. Khi trường đại học đầu tiên của phương Tây mở cửa vào năm 1088, Bologna đã thu hút một lượng lớn sinh viên và học giả từ khắp nơi trên thế giới. Sự gia tăng dân số đột ngột khiến thành phố phải nghĩ ra giải pháp mở rộng không gian sống, nhưng đồng thời không lấy đi đất công.

Portico trở thành giải pháp lý tưởng bởi chúng vừa mở rộng phần trên của các tòa nhà, vừa tạo nên bóng râm và chỗ trú ẩn khi tiết trời khắc nghiệt. Ban đầu chúng mọc lên khá tự phát, và chỉ tới cuối thế kỉ 13 mới chính thức được thành phố đưa vào quy hoạch. Kể từ 2021, Portico đã được UNESCO phong di sản văn hóa thế giới.

Biểu tượng nổi tiếng thứ 2 của Bologna là 2 tòa tháp đôi Asinelli-Garisenda xây từ thế kỉ 12 – từng được nhắc tới trong tác phẩm “Inferno” (Hỏa ngục) – phần đầu của cuốn “Thần khúc” kinh điển của đại thi hào Ý Dante. Từ trên đỉnh Asinelli, bạn sẽ được ngắm view tuyệt đẹp xuống toàn thành phố.

Một điểm đến không thể bỏ qua khác là Quảng trường trung tâm Piazza Maggiore, nơi có các tòa nhà quan trọng nhất của Bologna từ thời trung cổ như Vương cung thánh đường Basilica of San Petronio – nhà thờ Gothic xây bằng gạch lớn nhất thế giới đồng thời là nhà thờ lớn thứ tư trên toàn nước Ý, hay cung điện Palazzo del Podestà.

Ngày nay, Quảng trường này là nơi tụ tập quen thuộc của người Bologna.

Nối liền với Piazza Maggiore là một quảng trường khác Piazza Nettuno, nhỏ hơn nhưng cũng có khá nhiều công trình nổi bật như Fontana del Nettuno – đài phun nước với tượng thủy thần Neptune được xây từ thế kỉ 16, hay cung điện Palazzo Re Enzo có từ thế kỉ 13.

Một điểm vào cửa miễn phí và rất thú vị không thể bỏ qua khác tại khu vực này là Thư viện thành phố Biblioteca Salaborsa. Tọa lạc bên trong Cung điện thế kỉ 13 Palazzo d’Accursio với kiến trúc tuyệt đẹp, tại đây có nhiều phòng trưng bày đa phương tiện nơi bạn có thể hiểu thêm về Bologna cả trong quá khứ lẫn đương đại.

Đặc biệt, tòa nhà này được xây trên nền đất với những di tích khảo cổ học còn sót lại từ những nền văn minh cổ đại trước Công nguyên – bạn có thể ngắm chúng từ trên xuống qua lớp sàn kính, cũng như xuống tận dưới hầm để nhìn trực tiếp. Ngoài ra, Biblioteca Salaborsa còn là một trong những điểm có wifi miễn phí tại trung tâm Bologna.

Giữa thế kỷ 14 và 18, Bologna trở thành trung tâm của văn hóa Phục hưng và Baroque, dẫn đến sự bùng nổ về kiến trúc, nghệ thuật và văn hóa. Một ví dụ điển hình là Cung điện Palazzo dell’Archiginnasio xây vào thế kỉ 16 – một điểm vào cửa miễn phí khác không thể bỏ qua. Nền tảng của nơi đây chính là Alma Mater Studiorum hay còn gọi là University of Bologna – trường đại học cổ nhất thế giới phương Tây thành lập năm 1088 mà chúng tôi đã nhắc tới ở đầu bài viết.

Ngày nay đây là thư viện thành phố và bảo tàng giải phẫu học (áp dụng phí vào cửa), còn University of Bologna thì đã được dời về địa chỉ khác trên đường Via Zamboni (sẽ đề cập tiếp sau đây)

Một thành phố được gọi là đáng sống thì chắc chắn không thể thiếu khuôn viên xanh. Từ Palazzo dell’Archiginnasio đi bộ tiếp xuống phía nam khoảng 15 phút, bạn sẽ tới công viên rộng lớn Giardini Margherita – địa điểm thư giãn ưa thích của dân địa phương. Hãy đến đây để cảm nhận một chút cuộc sống thường nhật của người dân Bologna.

Nếu bạn đã đi bộ được đến đây thì có thể tự thưởng cho mình bằng một que kem rất ngon ở La Sorbetteria Castiglione gần đó nhé!

Ở phia đông Bologna có một con phố nổi bật là Via Zamboni. Đây là một trục đường xinh xắn với nhiều nhà hàng, quán bar sôi động cũng như những công trình quan trọng như Nhà hát opera thành phố Bologna Municipal Theater, bảo tàng khoa học Museo di Palazzo Poggi (thuộc University of Bologna) hay Bảo tàng quốc gia Pinacoteca Nazionale với nhiều tác phẩm hội họa Ý kinh điển.

Just for fun: Trước chuyến đi lúc còn đang tìm hiểu về thành phố này, chúng tôi thấy rất nhiều blog/website nhắc đến một nơi phải tới gọi là “Venice thu nhỏ của Bologna” – bạn sẽ thấy nó trên google map dưới cái tên “La piccola Venezia”. Tuy nhiên khi tới đây thì khá thất vọng bởi thực chất đó chỉ là một con kênh bé tí – không thể nào so với Venice, ngoài ra gần như hoàn toàn khô ráo mặc dù thời điểm đó đang là những ngày mưa triền miên (ngoại ô Bologna khi đó còn đang trải qua một đợt ngập úng lịch sử).

Tuy nhiên bạn cứ thử ghé nếu tiện vì nơi này cũng khá gần ga trung tâm Bologna Centrale, biết đâu bạn sẽ may mắn hơn chúng tôi và có được shot hình đẹp như mạng 🙂

Nằm gần ga Bologna Centrale còn có một di tích đáng chú ý nữa là Castello di Galliera – những gì còn sót lại của lâu đài cổ đã bị phá hủy từ đầu thế kỉ 16

Ăn gì ở Bologna

Bologna quả thực là một thiên đường ăn uống với quá nhiều lựa chọn, mặt bằng giá cả nói chung cũng rẻ hơn so với những thành phố du lịch nổi tiếng hơn ở Ý. Những gì chúng tôi gợi ý cho các bạn ở bài viết này nói thật mới chỉ là một phần rất nhỏ – nếu viết kĩ chắc phải vài trang mất!

Những khu ẩm thực nổi bật

Khu vực đầu tiên không thể không ghé là Quadrilatero. Nằm rất gần Quảng trường chính Piazza Maggiore, nôm na đây là “phường ẩm thực” lâu đời nhất của Bologna có từ thời trung cổ, với nhiều con ngõ nhỏ tấp nập với cơ man nhà hàng, quán bar, các cửa hàng đặc sản địa phương cha truyền con nối từ hàng bao thế kỉ. Trục đường chính Via Clavature sẽ dẫn bạn tới Mercato di Mezzo – khu chợ trong nhà lâu đời nhất của thành phố.

Các cửa hàng nổi tiếng nhất tại đây:

• Salumeria Simoni: bán đặc sản địa phương chất lượng cao như các loại thịt nguội Parma Ham, giấm balsamic Modena…, có thể ăn tại chỗ;
• Osteria del Sole: pub lâu đời nhất Bologna có từ thế kỉ 15, với phong cách cổ xưa hết sức thú vị đáng thử – Khách có thể mang đồ ăn mua từ ngoài vào và chỉ phải mua đồ uống tại đây. Các loại rượu vang địa phương ở đây đều có giá rất hợp lý.
• Tigellino: nổi tiếng về các loại sandwich takeaway

Cách Quadrilatero chỉ vài bước chân là khu ổ chuột của người Do Thái cũ. Là một trong những khu vực lâu đời nhất thành phố, ngày nay nó không còn liên quan gì tới người Do Thái mà là nơi tụ họp quen thuộc của giới trẻ cũng như dân địa phương nói chung. Bạn có thể tìm thấy nó trên Google Map với cụm từ “Old Jewish Ghetto” và trục đường chính Via Altabella.

Các hàng quán nổi bật tại đây:

• Ca’ Pelletti – Altabella, La Salsamenteria Bologna, Osteria Da Fortunata (ẩm thực truyền thống)
• Cafe Cocoà (bistro)
• Enoteca Historical Faccioli (wine bar)
• Caffè Terzi (cafe và các loại bánh)

Khu chợ nổi tiếng thứ hai của thành phố chỉ sau Quadrilatero là chợ thực phẩm tươi sống trong nhà Mercato delle Erbe. Nằm ở phía tây, đây là một khu vực đậm màu sắc địa phương khác rất đáng đi để ngắm các loại đặc sản địa phương, cộng thêm một food court để ăn tại chỗ.

Cạnh đây có một quán bar rất nổi tiếng là Bar Senza Nome với thiết kế bên trong hết sức ấm cúng và nghệ thuật, toàn bộ nhân viên phục vụ đều là người khiếm thính.

Nếu tới khu vực này, bạn hãy kết hợp đi bộ thêm chút nữa để tới Via del Pratello – con phố nhỏ có phong cách rất bohemian, điểm hẹn ưa thích của giới sinh viên với rất nhiều nhà hàng, quán bar giá cả bình dân. Barazzo là một quán bia local nổi tiếng tại đây.

Như chúng tôi đã nhắc tới ở đầu bài viết, Bologna là quê hương của nhiều loại pasta như lasagna, tagliatelle hay tortellini. Món súp hoành thánh Ý Tortellini in brodo là một trong những món “comfort food” đặc trưng nhất. Một địa điểm đáng thử cho những món Bologna truyền thống này là Osteria dell’Orsa.

Đặc sản thịt nguội Mortadella Bologna IGP

Không thể nhắc tới ẩm thực Bologna mà không nhắc tới Mortadella – món thịt nguội nổi tiếng nhất. Được công nhận bởi chứng chỉ bảo vệ nguồn gốc xuất xứ IGP (Indication of Geographic Protection), mortadella có màu hồng nhạt đặc trưng, điểm xuyết bởi những đốm trắng là mỡ từ cổ họng heo – một trong những phần mỡ heo ngon nhất.

Mortadella rất mềm, ngon và dễ ăn với khẩu vị người Việt, không béo ngấy cũng không mặn như một số loại thịt nguội khác. Một địa chỉ chuyên về sandwich kẹp mortadella ngon bổ rẻ rất nổi tiếng, phải thử tại Bologna là Mò Mortadella Lab.

Tại Hà Nội cũng có một số nhà hàng nhập khẩu mortadella xịn từ Ý, ví dụ DragonCELLO. Dưới đây là một chiếc pizza half mortadella và atiso khá ngon mà chúng tôi từng ăn tại đây.

Các gợi ý khác

Bologna đương nhiên không thiếu các lựa chọn món Ý kinh điển như pizza hay kem gelato. Pizzeria Nettuno là một nơi bắt buộc phải thử – đây chắc chắn là một trong những quán pizza ngon nhất Bắc Ý mà chúng tôi đã có dịp ăn.

Sau đây là một số gợi ý nữa dành cho các bạn bên cạnh những địa điểm đã được nhắc đến từ đầu bài viết:

• Trattoria del Rosso, Cantina Bentivoglio, Trattoria del Tempo Buono, Pane vino e San Daniele (ẩm thực truyền thống)
• La Prosciutteria Bologna (chuyên các loại charcuterie đặc sản của Emilia-Romagna)
• L’Antica Pizzeria da Michele, Casa Altabella, Regina Sofia (quán pizza)

• Guero (cocktail bar), Camera A Sud, Medulla Vini (wine bar), Casa Minghetti (bar/bistro xinh xắn tại quảng trường Minghetti)
• Majori Gelati, Gelateria Delle Moline (kem gelato), Impero patisserie (bánh ngọt)
• Certo! Pizza al taglio Marsala, Pizzeria Due Torri (pizza takeout), PAN8 (sandwich shop), Il Forno di Un Chicco (bakery)
• Dispensa Emilia – chi nhánh Bologna ở ga trung tâm Bologna Centrale: Là chuỗi cafe-bistro có ở nhiều thành phố Bắc Ý, chúng tôi mới thử duy nhất chi nhánh này thì thấy khá ổn, là lựa chọn hợp lý nếu bạn đang tìm một quán ngay trong ga cho tiện: Chỗ ngồi rộng rãi thoải mái, muốn ngồi bao lâu cũng được, đồ ăn/ đồ uống không tệ, giá cả hợp lý

---

*Mọi hình ảnh và nội dung trong bài viết trên là bản quyền của Ẩm Thực Hiện Đại.